3 giá trị cho trường học hạnh phúc
- Bà quan niệm thế là nào một trường học hạnh phúc? Mấu chốt quan trọng nhất để tạo nên một trường học hạnh phúc là gì?
Với tôi, một trường học hạnh phúc là trường học tự xây dựng cho mình mục tiêu, sứ mệnh phù hợp với người dạy, người học và bối cảnh giáo dục mà nhà trường được đặt vào; trong đó có mục tiêu “làm cho các cá nhân, tập thể trong đó yêu trường, yêu lớp, cùng tiến bộ trên cơ sở những giá trị tốt đẹp”. Với nhà trường hiện nay, tôi cho rằng có thể tập trung vào ba giá trị mà Bộ GD&ĐT đã lựa chọn: An toàn, yêu thương và tôn trọng.
An toàn được hiểu bao gồm cả về thể chất và tinh thần. Điều kiện đủ của nó là trường học cần có tối thiểu những cơ sở vật chất, nhân lực để bảo đảm an toàn cơ bản. Tuy nhiên, điều kiện đủ lại là an toàn về tinh thần. Điều đó chỉ có thể làm được khi quản lý nhà trường, giáo viên, nhân viên, học sinh đều có nhận thức đầy đủ về vai trò, trách nhiệm của bản thân; những quy định pháp lý mà họ được bảo vệ, phải tuân thủ, và nhất là có đầy đủ chuyên môn nghiệp vụ để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
Mới đây, những đồng nghiệp của tôi cho biết rằng, nhiều nhà giáo của chúng ta còn thiếu kĩ năng sống, chuyên môn chưa tốt khiến họ lúng túng trong thực hiện nhiệm vụ. Ở trường hợp đó, những nhà giáo này khó có thể cảm nhận được hạnh phúc, cùng tạo ra hạnh phúc cho nhà trường. Vì thế, giúp cho họ có chuyên môn, có hiểu biết chính là một trong những việc quan trọng mà mỗi nhà trường cần phải làm ngay, cũng như mỗi người làm công tác giáo dục cần nhận ra để tự thay đổi.
Một môi trường học đường chỉ có thể có hạnh phúc nếu các mối quan hệ được xây dựng và thực thi dựa trên yêu thương. Yêu thương bắt đầu từ sự thấu hiểu, chia sẻ với người khác mà không phải là sự ích kỉ, đơn phương thực hiện. Yêu thương cũng là một giá trị truyền thống của dân tộc ta, nên phát huy nó không phải là việc khó khăn. Song, bối cảnh xã hội phức tạp, khiến cho nhiều hoạt động của nhà trường bị rời rạc.
Nhận thức coi trọng các yếu tố kinh tế, về lợi ích cá nhân… hoặc những khó khăn rình rập đời sống của mỗi người, mỗi gia đình đã khiến cho việc quan tâm lẫn nhau, làm việc cùng nhau, vì nhau đang có phần bị xem nhẹ. Để xây dựng một nhà trường trong tình yêu thương đòi hỏi sự nỗ lực của mỗi người, trong đó cần nhất là sự chuyển biến về công tác lãnh đạo, công tác công đoàn.
Sự tôn trọng trong mỗi nhà trường cần mỗi người thay đổi nhận thức và cách thực hiện dựa trên dân chủ trường học và cách huy động lực lượng tham gia vào các hoạt động trong nhà trường. Các chuyên gia giáo dục khuyến cáo rằng, dựa trên tôn trọng, hầu hết các công việc sẽ diễn ra suôn sẻ và có trách nhiệm cao. Đặc biệt, với các giáo viên, khi thấu hiểu giá trị tôn trọng, biết tôn trọng, họ sẽ làm được việc tôn trọng học sinh, dẫn đến thay đổi lớn về nội dung, cách thức giáo dục. Từ đó sẽ tạo ra những thành tựu lớn cho giáo dục con người.
Mối quan hệ giữa các giá trị này có tính hữu cơ, tạo ra môi trường để mỗi người có thể nhận ra bản thân mình, và những điều mình có thể làm cho nhà trường trở nên tốt đẹp hơn, từ đó có hạnh phúc.
Mỗi người cần chủ động thay đổi bản thân
- Để có một trường học hạnh phúc thực sự, ngoài giải pháp vĩ mô, có lẽ có những việc khả thi chúng ta có thể làm được ngay, nằm trong tầm tay của ngành Giáo dục, của mỗi thầy cô và học sinh. Theo bà, giải pháp đó là gì?
Với tôi, ai cũng có thể nhận ra, tạo ra hạnh phúc của riêng mình. Tôi quan tâm đến việc làm cho mình khỏe, duy trì cảm xúc tích cực để từ đó làm việc tốt, sống tốt. Tôi có thể tạo ra sức khỏe của mình bằng cách duy trì tập thể dục, lao động có kế hoạch, hợp lý, ưu tiên việc quan trọng.
Sức khỏe với tôi còn là sự hiểu biết để mình khỏe về tinh thần. Tôi dành nhiều thời gian cho học tập đồng nghiệp, đọc sách và thử nghiệm những điều học tập được vào cuộc sống. Khi tôi khỏe, tôi thấy mình tự tin để tiếp nhận những thay đổi từ công việc, cuộc sống.
Bên cạnh sức khỏe, việc duy trì cảm xúc tích cực rất hữu hiệu. Đó là việc tìm ra những điều tốt ngay cả trong sự việc tiêu cực, không mấy tốt đẹp vừa xảy ra; đó là mong muốn cải tiến để giúp ta làm gì cũng có khả năng hoàn thiện.
Tôi thường dùng công thức “khen” trước “chê” sau, nghĩa là, dù tồi tệ đến đâu, vẫn tìm ra vài thứ để khen. Khi là một giáo viên, điều dễ dàng nhất với tôi đó là yêu học sinh. Khi đó, tôi mang được những điều tốt đẹp vào bài giảng. Chỉ cần nhìn vào các em, tôi thấy có động lực làm việc, thấy còn nhiều việc để làm có ý nghĩa. Với tôi, những những điều này khiến mình nhận ra mình rất hạnh phúc, mà hạnh phúc này thật bền lâu.
- Xin cảm ơn bà!
Hạnh phúc sẽ thành sự thật khi mỗi người chủ động thay đổi bản thân mình, tự tạo ra và duy trì hạnh phúc của mình bằng cách làm cho mình hiểu biết hơn, làm việc hiệu quả hơn, thấu hiểu những người xung quanh và thấy mình có ích hơn. Tôi mong nhiều đồng nghiệp của tôi sẽ làm được điều đó để mỗi chúng ta hạnh phúc và lan tỏa sang học sinh, gia đình. Những điều đó khiến cho nhà giáo dục, nhà trường thực sự thực hiện được sứ mệnh cao cả với sự phát triển của đất nước.