Cô giáo hướng dẫn học sinh chơi trò chơi
Chơi trò chơi dân gian giúp lưu giữ lại những nét đẹp văn hoá của người Việt Nam, đặc biệt chơi trò chơi dân gian sẽ giúp các con học sinh phòng tránh được tai nạn thương tích trong giờ ra chơi. Chính vì vậy các cô giáo khối 1 đã hướng dẫn các con học sinh chơi trò chơi ô ăn quan trong giờ nghỉ giải lao. Các con học sinh hào hứng tham gia và đặc biệt các con còn biết tận dụng rác tái chế bằng các que ống hút để làm đồ chơi và góp phần bảo vệ môi trường.
Cô giáo hướng dẫn học sinh chơi trò chơi
Các con học sinh thực hành chơi
Cách chơi ô ăn Quan
Chuẩn bị
Bàn chơi
Bàn chơi ô ăn quan thường được vẽ trên một mặt phẳng (có thể trên giấy, trên mặt đất, trên mặt bàn...), kích thước linh hoạt miễn là có thể chia ra đủ số ô cần thiết để chứa quân đồng thời không quá lớn để thuận tiện cho việc di chuyển quân. Bàn chơi sẽ được kẻ thành một hình chữ nhật rồi chia thành 10 ô vuông, mỗi bên có 5 ô đối xứng nhau. Ở 2 cạnh chiều rộng của hình chữ nhật, vẽ 2 ô hình bán nguyệt hướng ra phía ngoài. Các ô hình vuông gọi là ô dân còn 2 ô hình bán nguyệt gọi là ô quan.
Quân chơi
Bao gồm 2 loại quân: Dân và Quan. Quân chơi ô ăn quan có thể được làm bằng từ nhiều vật liệu như sỏi, gạch, đá, hạt... Kích thước quân tùy ý người chơi, miễn là vừa phải để người chơi dễ cầm nắm cùng lúc nhiều quân. Quân Quan phải có kích thước to hơn hẳn các quân Dân để dễ dàng phân biệt. Số lượng quân Quan luôn là 2 còn quân Dân có số lượng tùy theo luật chơi, phổ biến nhất là 50.
Bố trí quân chơi
Quân Quan được đặt trong 2 ô hình bán nguyệt, mỗi ô 1 quân. Quân Dân được bố trí vào các ô vuông sao cho số quân các ô phải đều nhau.
Người chơi
Mỗi màn chơi thường gồm hai người chơi, mỗi người ngồi ở phía ngoài cạnh dài hơn của hình chữ nhật và những ô vuông bên nào thuộc quyền kiểm soát của người chơi ngồi bên đó.
Luật chơi ô ăn Quan
Mục tiêu của trò chơi: Người thắng cuộc trong trò chơi này là người mà khi cuộc chơi kết thúc có tổng số Dân quy đổi nhiều hơn. Tùy theo luật chơi từng địa phương hoặc thỏa thuận giữa hai người chơi nhưng phổ biến là 1 Quan được quy đổi bằng 10 Dân hoặc 5 Dân (cờ).
Cách di chuyển: Người thực hiện lượt đi đầu tiên thường được xác định bằng cách oẳn tù tì hoặc thỏa thuận. Người chơi đầu tiên cầm lên 5 quân trong bất kỳ 1 ô vuông nào trong 5 ô ở phía bàn bên mình, rồi rải lần lượt từng quân vào các ô vuông bên cạnh, mỗi ô là 1 quân, bắt đầu ngược hay xuôi chiều kim đồng hồ tùy vào người chơi. Khi rải hết quân cuối cùng, tùy tình huống mà người chơi sẽ phải xử lý tiếp như sau:
- Nếu liền sau đó là một ô vuông có chứa quân thì tiếp tục dùng tất cả số quân đó để rải tiếp theo chiều đã chọn.
- Nếu liền sau đó là một ô trống (không phân biệt ô Quan hay ô Dân) rồi đến một ô có chứa quân thì người chơi sẽ bị mất lượt số quân trong ô đó. Số quân bị ăn sẽ được loại ra khỏi bàn chơi để người chơi tính điểm khi kết thúc. Nếu liền sau ô có quân đã bị ăn lại là một ô trống rồi đến một ô có quân nữa thì người chơi có quyền ăn tiếp cả quân ở ô này... Do đó trong cuộc chơi có thể có phương án rải quân làm cho người chơi ăn hết toàn bộ số quân trên bàn chơi chỉ trong một lượt đi của mình. Một ô có nhiều Dân thường được gọi là ô nhà giàu, rất nhiều Dân thì gọi là giàu sụ. Người chơi có thể bằng kinh nghiệm hoặc tính toán phương án nhằm nuôi ô nhà giàu rồi mới ăn để được nhiều điểm.
- Nếu liền sau đó là ô quan có chứa quân hoặc 2 ô trống trở lên hoặc sau khi vừa ăn thì người chơi bị mất lượt và quyền đi tiếp thuộc về đối phương.
Trường hợp đến lượt đi nhưng cả năm ô vuông thuộc quyền kiểm soát của người chơi đều không có Dân thì người đó sẽ phải dùng 5 Dân đã ăn được của mình để đặt vào mỗi ô 1 Dân để có thể thực hiện việc di chuyển quân. Nếu người chơi không đủ 5 Dân thì phải vay của đối phương và trả lại khi tính điểm.
Cuộc chơi sẽ kết thúc khi toàn bộ Dân và Quan ở hai ô Quan đã bị ăn hết. Trường hợp hai ô Quan đã bị ăn hết nhưng vẫn còn Dân thì quân trong những hình vuông phía bên nào coi như thuộc về người chơi bên ấy; tình huống này được gọi là "hết Quan, tàn Dân, thu quân, kéo về" hay "hết Quan, tàn Dân, thu quân, bán ruộng". Ô Quan có ít Dân (có số Dân nhỏ hơn 5 phổ biến được coi là ít) gọi là Quan non và để cuộc chơi không bị kết thúc sớm cho tăng phần thú vị, luật chơi có thể quy định không được ăn Quan non, nếu rơi vào tình huống đó sẽ bị mất lượt.
Mẹo chơi ô ăn Quan
Để có thể chiến thắng trong trò chơi ô ăn Quan, có một mẹo nhỏ để ăn được số Dân nhiều nhất và không bị mất lượt thì bạn cần phải tính toán thật nhanh. Thí dụ trong tay mình đang có 6 dân thì nên đi ngược hay đi xuôi để được ăn Dân nhiều nhất. Phải tính nhẩm sao cho nhanh và chọn cách đi. Thời gian suy nghĩ tùy người chơi giao kèo với nhau, thường người chơi chỉ cho phép suy nghĩ trong 10 giây nếu lâu quá thì sẽ thua cuộc.